W przeciwieństwie do doskonale udokumentowanego przez etnologów wiejskiego folkloru, święta słowiańskie są stosunkowo rzadko wspominane, nad czym ubolewają sami badacze. Pojawiają się jednak wzmianki, dzięki którym dowiesz się, jak wyglądało najważniejsze ze świąt w dawnym kalendarzu Słowian. Stado to wiosenny obrzęd, którego nazwa prawdopodobnie zachowała się w oryginalnym brzmieniu. Podobnie jak Zielone Świątki, jego tradycje są bezpośrednio związane z rolnictwem i kultem przodków. Zobacz, jaki związek mają święta słowiańskie z chrześcijaństwem.
Kiedy obchodzimy Zielone Świątki i dlaczego?
W tradycji chrześcijańskiej Zielone Świątki obchodzi się 49 dni po Wielkanocy. Stado zwykle przypadało na przednówek między małymi a dużymi żniwami, czyli w okresie od maja do czerwca. Święto słowiańskie zależało bowiem od pierwszej wiosennej pełni księżyca. Daty obu świąt pokrywają się nie bez powodu - ludowe zwyczaje, niezależnie od uznawanych wierzeń, były ściśle związane z uprawą ziemi i dorocznym kalendarzem obrzędowym wpisanym w powtarzający się cykl pracy. Stado i Zielone Świątki to w gruncie rzeczy święto styku dwóch tradycji, które
Stado - jak wyglądały obrzędy słowiańskie?
Obrzędy słowiańskie wpisane są w naturalny rytm przyrody - z tego też względu Stado było związane z pierwszym w roku wypasem bydła, a jednocześnie miało zapewnić pewność, że nie zabraknie żywności, dlatego hucznie świętowano nadchodzące sianokosy. Wiosną przychodziły na świat młode zwierzęta, do ochrony których wykorzystywano zielone gałązki czy wianki z kwiatów i ziół. Badacze wskazują, że prawdopodobnie to właśnie przystrajanie zwierząt i budynków gospodarczych młodą roślinnością, przyczyniło się do nadania późniejszej nazwy Zielone Świątki. Tradycje tego rodzaju angażowały całe społeczności do zabawy oraz działań zapewniających pomyślność, zależną od przyrody właśnie.
Jednocześnie Stado miało charakter zaduszny, co potwierdzają etnolodzy i relacja czeskiego kronikarza Kosmasa. Wskazują oni, że gałązki charakterystyczne dla tego święta, były również przeznaczone dla zmarłych - stanowiły rodzaj ofiary. Podobne znaczenie mogły mieć wspólne tańce - tak ważne w słowiańskich Zielonych Świątkach - które w swoich kronikach potępiał Jan Długosz, opisując je jako nieobyczajne widowisko pogańskie. A jak wyglądają święta słowiańskie dzisiaj?
Święta słowiańskie współcześnie
Pozostałością po słowiańskim Stadzie są odpusty znane jako Zesłanie Ducha Świętego. Są jednak inne nazwy, które świadczą o tym, że zainteresowanie kulturą Słowian i wiosenne świętowanie nie przemija. Sobótka, czyli określenie ognisk palonych między innymi podczas Zielonych Świątek, jest zwyczajem praktykowanym do dzisiaj, w szczególności przez miłośników czasów przedchrześcijańskich.
Obecnie dużym zainteresowaniem cieszą się grafiki i symbole, które nawiązują do obrzędów słowiańskich. Sklep internetowy SLAVA oferuje koszulki słowiańskie idealne dla miłośników historii i przedchrześcijańskich zwyczajów.
